Limon

(Citrus Limon)

Detaylı Bilgi
Son yapılan araştırmalara göre günümüzde kullandığımız Akdeniz limonu sitron, Hint lime’ı (ağaç kavunu) ve üçüncü bir türün (muhtemelen pomelo) melezidir.
 
Pakistan’ın Punjab bölgesinde ve Hindistan’da başladığı, Media (İran) bahçelerinde veya Orta Doğu’da bir yerlerde gelişimini devam ettirdiği sanılmaktadır. O zamanlar Romalılar tarafından bilinmemekteydi ve Akdeniz’e (İspanya) ilk olarak MS 1150 yılında Araplar tarafından getirilmiştir.
 
Akdeniz’de ilk limon üretimi Cenova yakınlarında Ligurya kıyılarında başlamıştır. Bu bölgenin ikliminin oldukça soğuk olması sebebiyle üretim güneye doğru Napoli yakınlarındaki Amalfi bölgesine ve daha sonra da İtalya’nın en güneyine ve Sicilya’ya kadar kaymıştır. Buradan tüm Akdeniz’e yayılmış ve daha sonra da Columbus tarafından 1493’te Yeni Dünya’ya taşınıp tüm dünyaya yayılmıştır.
 
Meyvesi ve ağacı nemli ortamlarda haşere ve hastalıklara karşı hassas olması sebebiyle, tropikal ve yarı tropikal iklimlerde yetişebilmesine rağmen, dünya limon üretimi yoğun olarak sub-tropikal (alt tropikal) bölgelerle sınırlı kalmıştır.

 

LİMON                
Boyut 1 2 3 3 4 5 5 6
Çap (mm) 73-80 69-72 66-69 63-66 59-63 56-59 53-56 50-53
Miktar 10 KG 36 45 54 60 66 72 84 96
Miktar 15 KG 56 64 75 88 100 113 125 132
Miktar 6 KG 24 30 36 40 45 48 54 60

 

Mayer
Eylül - Aralık
Bu tür 1908’de F.N. Meyer tarafından üretilmiş, tahminen limon ve portakal veya mandalina arasında bir melezdir. Ağaçlar kompakt boyutu, soğuk direnci ve yıl boyu ürün vermesi (çoğunlukla kış ve bahar başları) ile bilinmektedir.
 
Meyvenin içine ve dışına bakıldığında limondan çok portakala benzemektedir. Hatırı sayılır bir şekilde büyüktür – 65/75 mm çap – neredeyse yuvarlaktır ve uçları yok denecek kadar fark edilmemektedir. Sarıya yakın turuncu rengiyle, sıra dışı şekilde pürüzsüzlüğüyle ve yumuşak, ince kabuğuyla çekici bir görünümü vardır.
 
Meyvesi koyu sarı renkte, sulu ve yumuşak, yaklaşık on çekirdeklidir. Tadı, içeriğinde tatlı limon varmış gibi ayrıt edilebilirdir. Gerçek limonlara nazaran asit oranı düşüktür. Kabuk yapısı ve yumuşak durumu itibariyle darbe hasarlarına karşı çok hassastır.
Enterdonat (Speciale)
Eylül - Kasım
Enterdonat bir limon-sitron melezi olarak kabul edilir ve 1875’lerde Albay Interdonato tarafından Nizza, Sicilya’da üretildiği tahmin edilmektedir. Bu tür Türkiye’de en erken olgunlaşan limon türü olarak bilinmektedir.
 
Bu tür mal secco hastalığına karşı dirençlidir. Ağaçlar kısmen dayanıklıdır ve neredeyse dikensizdir. Yaprakları sitronunkini anımsatmaktadır.
 
Bu belirgin tür Türkiye’nin limon hasatının önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Meyvesi diğer limon çeşitlerine göre daha büyük, uzun ve pürüzsüzdür. İnce, parlak bir kabuğu vardır. Çekirdekleri çok azdır. Diğer limonlara nazaran asit oranı düşüktür ancak ihtiyaçlara karşılık verecek seviyededir.
 
Kabuk rengi sarartma ile iyileştirilebilir ancak meyvenin uçları çok hassas olduğu için kolaylıkla kararabilir; bu sebeple işlem dikkatlice yapılmalıdır. Aralık sonlarına doğru Enterdonat oldukça olgunlaşır ve ağaçtan düşmeye başlar.
Eureka
Kasım - Aralık
Çekirdekleri Sicilya’dan 1858 yılında getirilip, 20 yıl sonra Kaliforniya’da Eureka olarak tanıtılmıştır. Kaliforniya, Avustralya, Güney Afrika ve Arjantin’de en çok üretilen limon türüdür.
 
Ağaçları yayılmayı sever ancak dinamikliği orta seviyededir. Hasat dönemi geç kış, bahar ve erken yaz olmak üzere iyi bir şekilde yayılmıştır. Ağaç eteklerinin içine saklanarak büyütüldüğü takdirde meyveler rüzgâr yarası ve güneş yanığından başarılı bir şekilde korunabilir. Eureka ağaçları Lisbon türüne göre daha az dikenlidir ve bu sayede birçok limon çeşidine göre daha kolay toplanır.
 
Kabuk kalınlığı orta-ince arasındadır. Meyve suyu içeriği zengindir ve asit oranı yüksektir. Çekirdekleri azdır, meyve başına nadiren 5 adedi geçer. Çoğunlukla çekirdeksizdir.
Lamas
Kasım - Nisan

Mersin’in batısındaki Lamas şehrinden ismini alır. Bilinen bir Türk limonudur ve ülkenin erkenci limonları arasında Enterdonat ile birlikte önemli bir yere sahiptir.
 
Lamas ağaçları güçlüdür, bol ürün verir ve erken toplanabilir. Enterdonat limonlarının bitmesinin hemen ardından, Kasım başlarında hasat edilebilmektedir. Meyvesi orta büyüklüktedir, neredeyse yumuşaktır ve küçük uçlara sahiptir. Kabuğu düz ve incedir. Su oranı yüksektir. Meyve başına üç – beş çekirdek bulunmaktadır. Kimi zaman Türkiye’nin en kaliteli limonu olarak geçmektedir.